آزمایش LH، یک تست هورمونی است. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که چرا زنان دچار قاعدگی نامنظم هستند یا اینکه چرا خونریزی‌های شدیدی را در سیکل عادت ماهانه تجربه می‌کنند. همچنین متخصص با استفاده از این آزمایش در کنار سایر آزمایشات هورمونی دیگر می تواند به علل ناباروری در زنان پی ببرد. بررسی تعداد اسپرم، کاهش میل جنسی در مردان و کم شدن توده عضلانی در آنها، علت تجویز آزمایش LH در مردان است.

آزمایش LH، به بررسی باروری زنان می‌پردازد. در واقع LH نام هورمونی است که در تولید مثل و سلامت اندام‌های جنسی مانند بیضه‌ها و تخمدان‌ها نقش مهمی دارد. همچنین با استفاده از نتایج این آزمایش هورمونی به بررسی مسائلی مانند تاخیر در بلوغ یا بلوغ زودرس پرداخته می‌شود. هورمون  LH هورمونی است که هر دو جنس زن و مرد می‌توانند آن را تولید کنند. 

میزان هورمون LH در خون می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات اساسی در ارتباط با دستگاه تناسلی باشد که در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم. 

هورمون LH چیست؟

این هورمون، از غده‌ی هیپوفیز ترشح شده و تاثیر زیادی روی شکل‌گیری ارگان‌ها و عملکردهای جنسی می‌گذارد. هورمون LH هم در زنان و هم مردان نقش مهمی دارد، اما عملکرد این هورمون در جنسیت‌های مختلف متفاوت است.

- زنان: هورمون LH در زنان به‌عنوان هورمون تخمک‌گذاری شناخته می‌شود. این هورمون یک روز قبل از شروع قاعدگی در زنان به اوج خود رسیده و به روند تخمک‌گذاری کمک می‌کند.

- مردان: میزان هورمون LH در مردان سالم تغییر چندانی نمی‌کند. این هورمون در بیضه‌ها باعث تولید تستوسترون می‌شود. وجود این هورمون در مردان به ساخت اسپرم کمک می‌کند.

- کودکان: هورمون LH در کودکان بسیار کم است. این هورمون در دوران بلوغ رفته‌رفته افزایش می‌یابد. تاثیرات این هورمون در دختران روی تخمدان‌ها و در پسران به روی بیضه‌ها است.

کم یا زیاد شدن میزان این هورمون در بدن باعث بروز مشکلاتی مانند، ناباروری در زنان و ناتوانی جنسی در مردان می‌شود. نام‌های دیگر این هورمون، لوتروپین (Lutropin) یا هورمون محرک سلول‌های بینابینی است.

LH در آزمایش خون چیست؟ 

میزان هورمون LH در زنان در دروان بارداری و قاعدگی متفاوت است و به طور کلی تحت تاثیر سن نیز قرار می‌گیرد. اگر پزشک در دوران بارداری برای فرد آزمایش LH تجویز کند، ممکن است به آزمایش‌های متعددی برای پیگیری علت بالا و پایین رفتن این هورمون نیاز باشد.

سطح هورمون LH با آنالیز ادراری نیز قابل اندازه‌گیری است. در مردان پزشک به این دلیل تست LH تجویز می‌کند تا بتواند سطح پایه این هورمون را بدن تعیین کند.

علاوه‌بر این، پزشک می‌تواند سطح این هورمون را بعد از تزریق هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) اندازه بگیرد. تعیین میزان LH بعد از دریافت این هورمون آزادکننده می‌تواند به پزشک کمک کند تا اگر مشکلی در غده هیپوفیز یا دیگر قسمت‌های بدن وجود دارد ، تشخیص داده شود. 

چرا آزمایش LH تجویز می‌شود؟

انجام آزمایش LH برای بررسی میزان این هورمون در بدن افراد تجویز می‌شود. علائم کمبود یا بالا بودن این هورمون در زنان و مردان متفاوت است. در ادامه‌ی این بخش، این علائم را به‌صورت جداگانه مرور می‌کنیم.

آزمایش LH در دوران بلوغ

پزشک برای نوجوانانی که علائم بلوغ را دیرتر یا زودتر از زمان مشخص نشان می‌دهند؛ آزمایش LH تجویز می‌کند. یکی از عوارض بالا بودن هورمون LH در نوجوانان، بلوغ زودرس است. پایین بودن سطح LH باعث می‌شود تا افراد بعد از رسیدن به سن بلوغ، همچنان علائم بلوغ را نشان ندهند.

وبسایت medlineplus درباره دلایل تجویز آزمایش LH برای مردان و زنان این مطلب را بیان کرده است:

در صورت داشتن علائم اختلال هیپوفیز، هم مردان و هم زنان ممکن است نیاز به انجام آزمایش LH داشته باشند. این علائم شامل موارد زیر است:

-  خستگی

- ضعف

- کاهش وزن

- کاهش اشتها

تست LH در بارداری:

هورمون‌های hCG که در هنگام بارداری تولید می‌شوند؛ ساختاری شبیه هورمون LH دارند. اگر هنگام بارداری آزمایش LH بدهید؛ امکان دارد که در آزمایش، هورمون hCG را با هورمون LH اشتباه گرفته و نتیجه را مثبت اعلام ‌کند. انجام آزمایش LH به شما کمک می‌کند زمان تخم‌گذاری خود را تخمین بزنید. این زمان بهترین زمان برای بارداری است. با انجام این آزمایش می‌توانید بهترین زمان برای بارداری را پیدا کنید.

برای آزمایش LH چه شرایطی لازم است؟ 

برای انجام آزمایش LH مقداری خون از شما توسط کارشناسان آزمایشگاه گرفته می‌شود تا روی همان نمونه تجزیه و تحلیل لازم انجام گیرد. بسته به شرایط و وضعیت سلامت شما، اقدامات و شرایط تست LH متفاوت است. اگر از دارو یا مکمل خاصی استفاده می‌کنید؛ شاید لازم باشد مدتی قبل از انجام آزمایش، مصرف آن را متوقف کنید. بانوان باید تا ۴ هفته قبل از انجام آزمایش، از مصرف هرگونه قرص هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری اجتناب کنند.

پزشک فهرست داروهای مصرفی به همراه تاریخ دقیق آخرین قاعدگی را از شما می‌خواهد. برای انجام این آزمایش باید تا ۸ ساعت قبل از مراجعه ناشتا باشید. اگر تا ۷ روز قبل از انجام آزمایش، آزمایشی با استفاده از اشعه‌ی‌ رادیواکتیو داشته‌اید؛ پزشک خود را در جریان بگذارید. اشعه‌ی رادیواکتیو می‌تواند تا ۷ روز روی نتایج این آزمایش تاثیر بگذارد.

همچنین پزشک ممکن است تجویز کند چند روز مرتبا خون دهید، چون میزان هورمون لوتئین (Lutein)در دوران قاعدگی متفاوت است و چندین نمونه برای بررسی دقیق آن مورد نیاز خواهد بود.

درمورد دلایل انجام این آزمایش در سایت Web MD آمده است:

پزشک  ممکن است آزمایش LH را به عنوان بخشی از آزمایش ناباروری یا بررسی مشکل غده هیپوفیز تجویز کند. علائم اختلال غده هیپوفیز عبارتند از: خستگی، کاهش وزن بدون دلیل، ضعف، کاهش اشتها. 

دلایل دیگر انجام آزمایش LH بسته به جنسیت و گاهی اوقات به سن شما متفاوت است.

برای زنان پزشک ممکن است آزمایش LH را تحت این شرایط تجویز کند: مشکل در باردار شدن، پریودهای نامنظم، بررسی یائسگی. همچنین اگر می‌خواهید باردار شوید، پزشک ممکن است بخواهد چندین بار آزمایش LH را انجام دهید تا مشخص شود چه زمانی بدن تخمک آزاد می‌کند. میزان LH در خون شما با تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد.

برای مردان، پزشک شما ممکن است در صورت وجود این شرایط، آزمایش LH را تجویز کند: میل جنسی پایین، سطح تستوسترون پایین، توده عضلانی کم.

برای کودکان ، پزشک ممکن است به این دلایل آزمایش LH را تجویز کند:بلوغ زودرس، بلوغ دیررس. سطح پایین LH به اواخر بلوغ و سطح زیاد آن با اوایل بلوغ مرتبط است.

مقادیر نرمال LH در آزمایش خون چقدر است؟ 

مقادیر زیر سطح LH طبیعی در خون است که طبق واحد بین‌المللی در هر لیتر (IU/L) اندازه‌گیری می‌شود. مقادیر نرمال هورمون LH به سن و جنسیت افراد بستگی دارد. تفسیر آزمایش هورمونی زنان و مردان باید توسط پزشک انجام شود. چراکه تشخیص بیماری با استفاده از این آزمایش‌ها به عوامل زیادی بستگی دارد. در ادامه می‌توانید مقادیر نرمال هورمون LH را در مردان و زنان مشاهده کنید.

میزان نرمال LH در زنان و مردان

- زنان در مرحله فولیکولی چرخه قاعدگی: ۱.۹ تا ۱۲.۵ IU/L

- زنان در پیک چرخه قاعدگی: ۸.۷ تا ۷۶.۳ IU/L

- زنان در فاز لوتئال چرخه قاعدگی(luteal phase) : ۰.۵ تا ۱۶.۹ IU/L

- زنان در دوران بارداری: کمتر از ۱.۵ IU/L

- زنان در دوران یائسگی: ۱۵.۹ تا ۵۴.۰ IU/L

- زنان، پس از یائسگی: ۱۹.۳ تا ۱۰۰.۶ IU/L

- زنانی که از داروهای ضد بارداری استفاده می‌کنند: ۰.۷ تا ۵.۶ IU/L

- مردان بین سن ۲۰ تا ۷۰ سال: ۰.۷ تا ۷.۹ IU/L

- مردان بالای ۷۰ سال: ۳.۱ تا ۳۴.۰  IU/L

میزان نرمال LH در کودکان

- نوزادان دختر تا ۶ سالگی: ۱/۰ تا ۳/۳ IU/L

- نوزادان پسر تا ۱۳ سالگی: ۱/۰ تا ۴ IU/L

- دختران ۶ تا ۱۱ سالگی: ۱/۰  تا ۵ IU/L

- پسران از ۱۳ تا ۱۹ سالگی: ۱/۰  تا ۷/۳ IU/L

- دختران از ۱۱ تا ۱۵ سالگی: ۱/۰  تا ۴/۱۳ IU/L

 -دختران از ۱۵ تا ۱۹ سالگی: ۱/۰  تا  ۴/۱۶ IU/L

تفسیر آزمایش Lh و FSH در زنان

برخی از بیماری‌های مربوط به هورمون‌های زنانه با تفسیر آزمایش Lh و FSH در زنان قابل تشخیص است. به همین دلیل معوملا این آزمایشات در کنار هم تجویز می‌شوند. با استفاده از بررسی میزان سطح هورمون LH و FSH می‌توان بیماری‌های زیر را در زنان تشخیص داد:

- دلیل ناباروری

- تشخیص اختلال در عملکرد تخمدان‌ها

- تشخیص دلایل قاعدگی نامنظم یا قطع‌ شدن قاعدگی

- تایید شروع دوران یائسگی

تفسیر آزمایش LH و FSH در مردان

با استفاده از میزان سطح هورمون LH و FSH می‌توان بیماری‌های زیر را در مردان تشخیص داد:

- کمک به تشخیص دلیل ناباروری

- کمک به تشخیص دلیل کاهش اسپرم‌ها-

- کمک به تشخیص وجود ایراد در بیضه‌ها

آیا یائسگی با آزمایش LH قابل تشخیص است؟

میزان هورمون LH در زنان، قبل از شروع تخمک‌گذاری بالا می‌رود. اگر سطح این هورمون بالا رفته؛ اما قاعدگی و تخمک‌گذاری شروع نشود؛ به این معنی است که فرد دچار یائسگی شده است. رنج نرمال ال اچ در زنان هنگام یائسگی ۱۴/۲–۵۲/۳ IU/L است.

علائم بالا یا پایین بودن میزان LH در زنان

- پس از گذشت ۱۲ ماه از تلاش برای بارداری، همچنان باردار نشده‌اید.

- قاعدگی شما نامنظم یا قطع شده است.

- شما در سنین یائسگی یا نزدیک یائسگی هستید.

دقت کنید که اگر آزمایش LH انجام داده‌اید و با این علائم روبرو هستید، به احتمال زیاد پزشک آزمایش FSH را نیز در کنار این تست تجویز کند. دلیل اصلی آن نیز این است که معمولا تفسیر آزمایش LH و FSH در زنان کنار هم انجام می‌شود تا نتیجه بهتری حاصل شود.

علائم بالا یا پایین بودن میزان LH در مردان

- همسر یا شریک جنسی شما پس از گذشت ۱۲ ماه تلاش، هنوز باردار نشده است.

- میل جنسی خود را از دست داده‌اید.

- رشد نکردن موهای صورت

- ازدست‌دادن عضلات بدن

بالا بودن LH نشانه چیست؟ 

 زمانی که فرد به بیماری‌ها زیر مبتلا باشد سطح هورمون لوتئین از مقدار نرمال بالاتر خواهد بود:

- تومورهای هیپوفیزی

- ارکیدکتومی یا خارج کردن بیضه‌ها (Orchidectomy)

- سندرم کلاین فلتر (Klinefelter syndrome)

- نارسایی گنادی (gonadal insufficiency)

- یائسگی

- تخمدان پلی کیستیک

اگر کسی درگیر با اختلالات هیپوتالاموس (Hypothalamus) و آنورکسی نروزا (anorexia nervosa) باشد سطح هورمون LH پایین‌تر از مقدار نرمال خواهد بود. 

علت بالا بودن LH در زنان چیست؟ 

در زنان، بالا بودن سطح هورمون FSH و LH می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در تخمدان باشد. در واقع به عنوان نارسایی تخمدان شناخته می‌شود. بعضی از دلایلی که موجب نارسایی اولیه تخمدان می‌شود شامل موارد زیر است:

- رشد ناکافی تخمدان‌ها

- ناهنجاری‌های ژنتیکی، مانند سندروم ترنر (Turner syndrome)

- قرار گرفتن در معرض اشعه

- سابقه استفاده از داروهای شیمی درمانی

- اختلالات خود ایمنی

- تومور تخمدان

- مشکلات غده تیروئید یا غده فوق کلیه

- سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

اگر سطح دو هورمون FSH و LH پایین باشد نارسایی ثانویه تخمدان را نشان می‌دهد. نارسایی ثانویه یعنی قسمت دیگری از بدن موجب این مشکل شده است که اغلب ایراد از مناطقی در مغز خواهد بود که مسئول تولید هورمون هستند، مانند غده هیپوفیز.

بالا بودن LH در مردان نشانه چیست؟

در مردان سطح بالای LH می‌تواند نارسایی اولیه بیضه را نشان دهد. علل این شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

- ناهنجاری‌های کروموزومی، مانند سندرم کلاینفلتر (Klinefelter syndrome)

- سابقه عفونت‌های ویروسی، مانند اوریون

- ضربه

- قرارگیری در معرض اشعه

- سابقه مصرف داروهای شیمی درمانی

- اختلالات خود ایمنی

- تومورها

بیماری‌های تاثیرگذار در نتیجه آزمایش LH

سطح بالا یا پایین LH در بدن شما، می‌تواند به دلیل چند بیماری باشد. برخی از بیماری‌هایی مربوط به سطح بالای LH در جریان خون عبارت‌اند از:

- اختلال در غدد هیپوفیز، آدرنال و تیروئید

- عدم رشد مناسب تخمدان‌ها در بانوان

- بیماری‌های خودایمنی

- قرارگرفتن در معرض اشعه‌ی رادیواکتیو

- سندرم ترنر

- سندرم کلاینفلتر در آقایان

- آسیب در بیضه‌ها در آقایان

نارسایی ثانویه بیضه نیز می‌تواند در ارتباط با مغز باشد مانند اختلالی که در غده هیپوتالاموس به‌وجود می‌آید. همچنین‌، اگر پزشک شما تزریق گنادوتروپین انجام داده است و سطح LH شما پایین آمده یا ثابت مانده است، اغلب غده هیپوفیز مقصر این شرایط است.

سطح پایین LH در مردان مسن ممکن است منجر به کاهش سطح هورمون تستوسترون شود که موجب بروز علائمی مانند اختلال در عملکرد جنسی، کاهش میل جنسی و خستگی خواهد شد.

به طور کلی یائسگی زودرس، بلوغ زودرس، تخمدان پلی کیستیک، اختلالات ثانویه جنسی و مشکلات ناباروری می‌تواند موجب بروز اختلال در سطح هورمون لوتئین شود.

درمان سطح بالا یا پایین LH

شما می‌توانید با کمک پزشک معالج خود، درمان LH را شروع کنید. اگر مشکل در ناباروری شما یا همسرتان باشد؛ پزشک یک سری آزمایش دیگر برای اطمینان تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها در مردان و زنان متفاوت هستند.

- آزمایش‌های مردان: تجزیه‌وتحلیل مایع منی، آزمایش‌های ژنتیکی و سایر آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری هورمون‌های مختلف

- آزمایش‌های زنان: آزمایش خون هورمونی، آزمایش دمای پایه‌ی بدن، سونوگرافی لگن و هیستروسکوپی (hysteroscopy)

پس از اطمینان از اینکه دلیل ناباروری پایین بودن LH است؛ پزشک برای درمان LH پایین در زنان و مردان، تزریق منوتروپین (Menotropin) را تجویز می‌کند. منوتروپین ترکیبی از هورمون‌های LH و FSH است. این هورمون‌ها به زنان در تخمک‌گذاری و به مردان در تولید اسپرم کمک می‌کند.

برای درمان LH بالا در زنان و مردان، باید سبک زندگی آن‌ها اصلاح شود. دارویی برای کاهش سطح LH وجود ندارد، اما افراد می‌توانند با ورزش‌های سبک و داشتن رژیم غذایی سالم، میزان این هورمون را در بدن کاهش دهند. حذف روغن‌های صنعتی و کاهش مصرف قند از جمله مواردی است که میزان LH را پایین می‌آورد. تغییر سبک زندگی برای زنان، علاوه بر درمان سطح بالای LH، از ابتلای آن‌ها به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (Polycystic ovary syndrome) نیز جلوگیری می‌کند.

تست‌های مرتبط با آزمایش LH

بعضی اوقات پزشک برای بررس دقیق‌تر شرایط و اطمینان خاطر داشتن از جواب صحیح در مورد وضعیت فرد آزمایش‌های دیگری نیز می‌نویسد. تست‌هایی که مرتبط با آزمایش LH هستند عبارتند از:

 - آزمایش FSH

FSH چیست؟ هورمونی دیگر مانند LH است که توسط غده‌ی هیپوفیز تولید شده و بر شکل‌گیری اندام‌ها و عملکردهای جنسی تاثیر می‌گذارد. این هورمون همراه هورمون LH کار کرده و عملکرد بیضه‌ها و تخمدان‌ها را کنترل می‌کند. به همین دلیل، آزمایش هورمون LH و FSH معمولا با هم انجام می‌شوند. بهتر است بدانید که آزمایش FSH عملکرد غده هیپوفیز را ارزیابی کرده و بر باروری زنان تاثیرگذار است.

- آزمایش Testosterone

آزمایش تستوسترون به بررسی مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی در مردان و زنان، قاعدگی‌ها نامنظم در زنان،  تومورهای بیضه در مردان و ... می‌پردازد. 

- آزمایش Progesterone

این آزمایش نیز از جمله آزمایشات خون است که بررسی سلامتی باروری زنان می‌پردازد. 

- آزمایش Androstenedione

این آزمایش نیز هورمونی بوده و  بلوغ زودرس پسران و بروز صفات مردانه در زنان را بررسی می‌کند.  

- آزمایش Semen Analysis

این آزمایش اسپرم را از جهات مختلف مانند شکل، حرکت و ... ارزیابی می‌کند. 

- آزمایش  AMH

این آزمایش میزان ذخایر تخمدان ها را بررسی خواهد کرد. 

- آزمایش Prolactin

پرولاکتین همان هورمون شیر است که در زنان و مردان وجود دارد. سطح این هورمون در زنان باردار، بیشتر است. برای انجام این تست لازم است تا حتما با شرایط آزمایش پرولاکتین آشنا شوید. زیرا در صورت عدم توجه به شرایط تست، امکان خطا در نتیجه آزمایش وجود دارد.

- آزمایش SHBG

آزمایش SHBG  سطح تستوسترون در زمردان و زنان را اندازه‌گیری می‌کند.

همچنین اگر پزشک قصد تشخیص ناباروی در شما را داشته باشد، آزمایش ناباروری زنان و مردان را تجویز خواهد کرد.